Eten duurder door aantasting oogsten in extreem hete maand juli
Consumenten moeten extra in hun portemonnee tasten voor bepaalde groenten, koffie, noten en fruit. De heetste julimaand ooit heeft wereldwijd oogsten aangetast.
„De enorme droogte in Italië en Spanje speelt ook olijfoogsten parten”, zegt Ridder Drost van leverancier Liquido d’Oro na prijsstijgingen van 25 tot 30 procent dit jaar. „Een prijs is nu letterlijk één dag geldig.” Experts maken zich zorgen over de extreme uitschieters in het weer, van zeer heet tot dagen keiharde regen. Boeren en telers kunnen daar weinig tegen doen.
Juli was met afstand de warmste maand ooit gemeten. Het klimaatbureau van de Europese Commissie berekende dat de temperatuur 0,33 graden hoger uitkwam op 16,96 graden. Het vorige record stamde uit juli 2019. „Deze weersextremen baren iedereen zorgen.”
Kwetsbaar
Extreme hittegolven. Daar hadden we in juli niet alleen rond het Middellandse Zeegebied mee te maken, maar ook in de Verenigde Staten en delen van Azië. En dan is dit jaar ook nog weerfenomeen El Niño, een natuurverschijnsel dat hoge temperaturen en extreem weer kan veroorzaken.
„Op echt kwetsbare producten merk je direct effect”, zegt Cindy van Rijswick, versproducten expert bij de Rabobank. „Bij sla bijvoorbeeld, als het geoogst wordt en het staat te lang in de zon, dan verlept het. Fruit kan bij enorme hitte verbranden. Maar warmte hoeft niet altijd een probleem te zijn, een droog en warm klimaat is best gunstig, als er maar voldoende water is.”
Volgens Van Rijswick baren vooral de weersextremen zorgen. Dat het eerst heel warm is, en regen daarna met bakken uit de lucht komt, soms wel dagen lang. Klinkt herkenbaar voor de Nederlander die deze zomer in eigen land bleef. „Dat kan soms op een goed moment vallen, als er niets op het land staat, maar dit jaar was het telkens nèt op het verkeerde moment.”
Aardappelen
Neem bijvoorbeeld de aardappeloogst. Door de wisselvalligheid - eerst heel nat, toen heel droog, toen weer nat - gaan de aardappels voor het derde jaar op rij heel duur zijn. „Dat is vrij uniek”, zegt Van Rijswick. „Friet en chipsproducenten maken zich daar best zorgen over.”
Ook is het vanwege de geopolitieke situatie steeds lastiger om aan producten te komen, want er kan niet meer op ieder land vertrouwd worden, denk bijvoorbeeld aan de graantoevoer vanuit Oekraïne. „Dat zie je dan meteen terug op de wereldmarktprijs. Als er door Rusland een schip wordt gebombardeerd schiet de graanprijs omhoog. Dan wordt er meteen ingeprijsd dat er tekorten zijn - maar dat is heel speculatief, het betekent niet dat er later daadwerkelijk tekorten zijn.”
Een ander effect van de weersextremen is dat supermarkten langzaam hun opstelling aan het veranderen zijn. Ze gaan nu eerder voor meer zekerheid dan voor de laagste prijs, ziet Van Rijswick. „Normaal is er in de zomer genoeg groente en fruit, en hoeven supermarkten niet per se de aanvoer vast te leggen. Maar door de extremen - door bijvoorbeeld ook sneeuw in maart in zuid-Spanje waardoor groente duurder werd - zijn ze eerder geneigd om afspraken te maken met vaste leveranciers, zodat ze niet achterin de rij staan.” Bovendien is men bang dat de extremen door klimaatverandering alleen maar vaker zullen voorkomen. „Gewoon gokken dat het goed gaat kan niet meer. Maar er hangt wel een prijskaartje aan het inbouwen van zekerheid.”
Oceaan
Ook het oceaanwater is in juli in temperatuur gestegen. Gemiddeld is het oppervlaktewater nu 20,96 graden, warmer dan ooit tevoren. Het Marine Stewardship Council (MSC) luidt de noodklok, omdat het veel effect heeft op de visstanden. „Op het land kun je nog kiezen voor een ander soort graan dat beter tegen warm weer kan, het is redelijk kunstmatig. Visserij is een natuurlijk systeem. Een vis is bijvoorbeeld afhankelijk van of hij nog zijn eigen voedsel kan vinden, en de temperatuur is voor babyvisjes heel kritiek”, zegt Christien Absil van MSC. „Volwassen kabeljauw kan wel iets hogere temperaturen verdragen, toch herstelt de visstand niet. Tot grote frustratie van vissers en biologen. Er zijn zoveel factoren waar we geen weet van hebben die negatief kunnen uitpakken. Maar de kans is groot dat het ook met klimaatverandering te maken heeft.”
Net als zee-hittegolven, plankton dat verschuift, of giftige algen die plaggen kunnen veroorzaken. Ook dat heeft waarschijnlijk met klimaatverandering te maken. Toch zijn er ook vissen die wel goed gedijen in een warmere zee. „Inktvis bijvoorbeeld”, zegt Absil. „Die komt al veel meer voor in de Noordzee en zal in de toekomst nog meer beschikbaar worden, maar er moeten wel vangstafspraken gemaakt worden. En ik denk dat we door de onzekerheden meer naar kweekvis zullen verschuiven. Dat heeft een meer gegarandeerde aanvoer.” Op termijn kan wilde vis zelfs een luxeproduct worden. „Maar er is ook genoeg lekkere vis die we nauwelijks eten, zoals steenbot, wijting en schar. Die zijn op de markt nog heel betaalbaar. En een soort als koolvis is ook een prima vervanger voor kabeljauw, met MSC label.”
Suiker
De weersextremen hebben ook effect op de prijzen op de wereldmarkt. De suikerprijs ligt hoog vanwege een tekort van 2,1 miljoen ton, aldus de International Sugar Organization. De totale suikerproductie is met 19,8 procent op jaarbasis gestegen en blijft met 174,8 miljoen ton onder de 177 miljoen ton van het vorige oogstjaar. „De wereldwijde suikerconsumptie wordt geschat op 176,98 miljoen ton”, schetst grondstoffenstrateeg Warren Patterson (ING) het dilemma. „Maar hogere prijzen kunnen een rem op de consumptie zijn.”
De oogst van robusta-koffiebonen zakte in Brazilië in, in Indonesië met 20 procent dit jaar. Met legere koelcellen in Vietnam, dreigt koffie duur te worden. De productie van cacaobonen zakt dit jaar bij hofleveranciers Ghana en Ivoorkust, vooral door het effect van weerfront El Niño. Prijzen bereikten het hoogste punt in zeven jaar. Prijzen van amandelen, pistache-, para- en cashewnoten lopen op. Oekraïne levert traditioneel hazel- en walnoten, ook voor olie, maar de export is beperkt. Een hagelstorm begin juli trof bovendien ruim 20.000 hectare aan gespecialiseerde gewassen in het Spaanse Valencia en Castellón.
Olijfolie
„De enorme droogte in Italië en met name in Spanje speelt olijfoogsten parten”, zegt eigenaar Ridder Drost van Liquido d’Oro, dat in heel Italië bij een twintigtal grote boeren olijfoogsten opkoopt en waarin de Italiaanse Polenghi Group investeerde. „De prijs van extra vierge olijfolie loopt gigantisch op”, zegt hij na prijsstijgingen dit jaar van 25 tot 30 procent. „Een prijs is nu letterlijk één dag geldig.” Grote handelaren bouwen voorraden op. Richting de oogst in oktober komt daar wellicht nog een zelfde prijsverhoging bij.
Zonnebloem- en raapzaadolie werd peperduur door tekorten in de crisis in Oekraïne. Daarvan is het groothandelstarief wat gezakt vanwege de enorme volumes. „Supermarkten en grote handelsbedrijven kopen maanden vooruit in, een prijsstijging nu van die olie zal daarom niet meteen een-op-een zichtbaar zijn voor consumenten”, verwacht Drost.
Enige scepsis bij de hoge prijzen is op zijn plaats, stelt hij. „Olijfboeren zeggen altijd dat de oogst beroerd is, maar de kwaliteit nog goed. Dat is handel, het valt regelmatig mee. Er worden voorraden vastgehouden, daar worden de zakken gevuld, er is ook veel speculatie. Prijzen na de oogst, in januari en februari, zijn vermoedelijk realistischer.”
https://dvhn.nl/meer/culinair/Eten-duurder-door-aantasting-oogsten-in-extreem-hete-maand-juli-28589137.html
Zoiets. Drama op drama. Genoeg info?
[Dit bericht is gewijzigd door F.Jacobse op 15-08-2023 8:06]
