Nimbus |
|
|
|
|
Posted 06-02-2006 20:22 by Nimbus |
|
|
Ook maar weer even ontopic:
Staat geeft 202 schilderijen terug aan erven Goudstikker
Uitgegeven: 6 februari 2006 17:29
Laatst gewijzigd: 6 februari 2006 19:45
DEN HAAG - De Nederlandse Staat geeft 202 schilderijen terug aan de erven Goudstikker. Dit heeft staatssecretaris Van der Laan (Cultuur) maandag bekendgemaakt. Het gaat om werken die deel uitmaakten van de handelsvoorraad van de Joodse kunstverzamelaar, die in 1940 verongelukte op de vlucht voor de nazi's.
Zijn verzameling raakte in Duitse handen. Na de bevrijding kwam zij in Nederlandse kunstcollecties terecht. Veertig andere kunstwerken uit de 267 stuks omvattende claim worden niet aan de erven gegeven, omdat die in 1940 hoogstwaarschijnlijk of zeker niet toehoorden aan Goudstikker.
Gestolen
Twee kunstwerken zijn nergens meer te vinden, twee andere zijn ooit gestolen. Komen ze boven water, dan zijn ze alsnog voor de erven. Van de resterende 21 is na de oorlog door de familie afstand gedaan op een wijze waarop niet meer terug te komen valt.
Staatssecretaris Van der Laan zei maandag dat de grote culturele aderlating voor Nederland niet echt een rol heeft gespeeld, al hoopt ze wel dat de erven een aantal van de kunststukken voor het Nederlandse publiek beschikbaar willen laten door ze in bruikleen te geven.
Afwijzing
De erven lieten maandag weten dat ze nog niet hebben besloten wat ze zullen doen. Ze bekijken wel of er aan de afwijzing van de teruggave van de veertig kunstwerken toch nog wat te veranderen valt.
Voor Van der Laan stond de wil om de kwestie van de 'oorlogskunst' zo goed mogelijk af te handelen voorop, zei ze maandag. Vooral van belang is dat de kunstwerken onvrijwillig uit handen van de familie zijn geraakt.
Cultuurbezit
De wetgeving voor het behoud van ons cultuurbezit, die erop gericht is belangrijke werken in Nederland te houden, is in deze kwestie niet van betekenis. De kunstwerken waren destijds voor de particuliere markt bedoeld en niet voor het publieke domein. Ze zijn bovendien allemaal in het buitenland aangeschaft.
De musea die kunst moeten inleveren, krijgen geen vergoeding. Ze hebben er al die jaren plezier van gehad en het is niet meer dan normaal dat ze goed voor de kunst hebben gezorgd, zo is kort samengevat het oordeel daarover.
Logistieke operatie
Zowel de staatssecretaris als de erven verwachten dat het maanden tot een jaar zal duren voordat de zaken geregeld zijn. "Het wordt een hele logistieke operatie", aldus Van der Laan.
Riskant
Zij heeft het voorstel van de Restitutiecommissie om 202 doeken terug te geven aan de familie weliswaar gevolgd, maar spreekt op één juridisch onderdeel een afwijkende taal. De Restitutiecommissie was van oordeel dat de zaak nog niet als juridisch afgehandeld kon worden gezien, de staatssecretaris staat op het standpunt dat er door een uitspraak van het gerechtshof in Den Haag in 1999 wel sprake is van 'afgehandeld rechtsherstel'. Het opzijschuiven van zo'n uitspraak kan immers riskant zijn en andere claims oproepen.
Op zich maakte dit meningsverschil niet eens zoveel uit. "Er waren zoveel moreel-georiënteerde andere argumenten voor de teruggave van de 202 kunstwerken."
Mr. B. Asscher van de Restitutiecommissie is van oordeel dat de rechters al in 1999 anders hadden beslist, als zij toen van het nieuwe, minder jurisch en meer moreel gerichte beleid op het gebied van de 'oorlogskunst' op de hoogte zouden zijn geweest.
Rijksmuseum
Het Rijksmuseum vindt het belangrijk dat er nu duidelijkheid is voor alle betrokkenen. Het Rijksmuseum gaat mee in het besluit van staatssecretaris Van der Laan.
Het Rijksmuseum heeft vijftien werken die tot de collectie van Goudstikker behoren. Daarvan liggen er veertien in depot. Eén, Rivierlandschap met veerpont van Salomon van Ruysdael, hangt op zaal.
Boijmans van Beuningen
Boijmans van Beuningen noemt de teruggave van een schilderij van Claude Lorrain aan de erfgename van kunsthandelaar Jacques Goudstikker een verlies voor Nederland.
Boijmans van Beuningen heeft zestien kunstwerken uit de Goudstikker-collectie. Voor zover nu valt te overzien, hoeft het museum slechts een stuk terug te geven, namelijk Landschap met de roof van Europa door Jupiter van Claude Lorrain. "Het is wel meteen het beste stuk. Het is een van de meest kostelijke stukken van Lorrain", zei Ex. Van Lorrain (1600-1682) hangen op dit moment drie schilderijen in Nederland.
Rechtsherstel
Ex hoopt dat de erfgename van Goudstikker het kunstwerk van de Franse schilder beschikbaar stelt aan Boijmans van Beuningen. Hij is overigens blij met "het rechtsherstel", dat heeft plaatsgevonden. "Iets dat niet van ons is, kan hier niet blijven."
|